Materials from Educational Platform of School Portal

1. Materiay pochodz z Platformy Edukacyjnej Portalu www.szkolnictwo.pl Materiay pochodz z Platformy Edukacyjnej Portalu www.szkolnictwo.pl Wszelkie treci i zasoby edukacyjne publikowane na amach Portalu www.szkolnictwo.pl mog by wykorzystywane przez jego Uytkownikw wycznie w zakresie wasnego uytku osobistego oraz do uytku w szkoach podczas zaj dydaktycznych. Kopiowanie, wprowadzanie zmian, przesyanie, publiczne odtwarzanie i wszelkie wykorzystywanie tych treci do celw komercyjnych jest niedozwolone. Plik mona dowolnie modernizowa na potrzeby wasne oraz do wykorzystania w szkoach podczas zaj dydaktycznych.

2. DEMOKRYT I ATOMIZM Myliciel, August Rodin [E. Wjcicka - Romaniuk] edukacja filozoficzna, gimnazjum, DEMOKRYT I ATOMIZM lekcja 6

3. DEMOKRYT I ATOMIZM Demokryt (ok. 460 - ok. 350 p.n.e) uwaany za twrc atomizmu, urodzi si trackiej Abderze. Zajmowa si fizyk, medycyn, matematyk, architektur, etyk. Pochodzi z zamonej rodziny, otrzyma staranne wychowanie. Po mierci ojca, odziedziczy duy spadek, ktry umoliwi mu liczne podre. W tym okresie podrowanie nie byo w Grecji czym nowym, jednak jego podre byy zakrojone na wyjtkowo du skal. Demokryt

4. DEMOKRYT I ATOMIZM Jako pierwszy grecki filozof zwiedza Babilon, Persj i prawdopodobnie Indie, przebywa te kilka lat w Egipcie. P odrowa nie tylko z ciekawoci, ale przede wszystkim jako filozof, poszukujcy wiedzy i prawdy. Mia ywy, chonny i dociekliwy umys, dziki czemu by zdolny do przyswajania sobie tego wszystkiego, co stanowio dla niego jak warto. Mg wic uczy si od Egipcjan, Chaldejczykw czy Persw. Zbiera wiadomoci z rnych rde i potrafi je przetworzy w zwart logicznie teori naukow. Egipt

5. DEMOKRYT I ATOMIZM adne z dzie Demokryta nie zachowao si w caoci, przetrway tylko niewielkie fragmenty. Z jego bogatej twrczoci ocalao troch cytatw, streszcze, maksym i aforyzmw. Niektre sentencje, przekazane jako wypowiedziane przez Demokryta, wyraaj odwieczn mdro ludow lub nale do obiegowych zda ludzi wyksztaconych tej epoki. Jednak cz wybiega naprzd i antycypuje myli Sokratesa czy Platona. Sentencje te nale do najstarszych w literaturze europejskiej. Demokryt i Heraklit

6. DEMOKRYT I ATOMIZM Oto niektre z nich: Oto niektre z nich: Dusza to rodzaj ognia, ktry oywia ciao. Dusza to rodzaj ognia, ktry oywia ciao. Ciko jest by zalenym od czowieka gorszego. Ciko jest by zalenym od czowieka gorszego. Lepiej kontrolowa swoje bdy ni cudze. Lepiej kontrolowa swoje bdy ni cudze. Sia i pikno s darem modoci. Sia i pikno s darem modoci. Nie pragnij wiedzie wszystkiego, aby we wszystkim nie by nieudacznikiem. Nie pragnij wiedzie wszystkiego, aby we wszystkim nie by nieudacznikiem. Jeeli ci trudno zrozumie pochway, to uwaaj je za pochlebstwa. Jeeli ci trudno zrozumie pochway, to uwaaj je za pochlebstwa. Ksiki s lekarstwem dla umysu. Ksiki s lekarstwem dla umysu. Kto nikogo nie kocha, sam niczyjej nie zazna mioci. Kto nikogo nie kocha, sam niczyjej nie zazna mioci.

7. DEMOKRYT I ATOMIZM Ludzie staj si dobrzy przez wiczenie i praktykowanie dobroci; rzadko zdarza si czowiek dobry z natury. Ludzie staj si dobrzy przez wiczenie i praktykowanie dobroci; rzadko zdarza si czowiek dobry z natury. Nie pragnij wiedzie wszystkiego, aeby we wszystkim nie by nieukiem. Nie pragnij wiedzie wszystkiego, aeby we wszystkim nie by nieukiem. Wielu ludzi, ktrzy nie uczyli si nigdy rozumu, yj rozumnie. Wielu ludzi, ktrzy nie uczyli si nigdy rozumu, yj rozumnie. Szczcie nie mieszka ani w trzodach, ani w zocie, ono ma swoj siedzib w naszej duszy. Szczcie nie mieszka ani w trzodach, ani w zocie, ono ma swoj siedzib w naszej duszy. Kto wybiera dobra duchowe, wybiera bardziej boskie, kto wybiera dobra cielesne, wybiera ludzkie. Kto wybiera dobra duchowe, wybiera bardziej boskie, kto wybiera dobra cielesne, wybiera ludzkie. Ani ciao, ani bogactwo nie czyni czowieka szczliwym, lecz prawo i mdro. Ani ciao, ani bogactwo nie czyni czowieka szczliwym, lecz prawo i mdro.

8. DEMOKRYT I ATOMIZM Demokryt by czowiekiem niezwykle pracowitym, naley do najpodniejszych autorw staroytnoci. Napisa wiele dzie, ktre budziy wielkie zainteresowanie wspczesnych mu uczonych. Demokryt by czowiekiem niezwykle pracowitym, naley do najpodniejszych autorw staroytnoci. Napisa wiele dzie, ktre budziy wielkie zainteresowanie wspczesnych mu uczonych. Diogenes Laertios podaje, e Demokryt pozostawi 72 dziea o bardzo zrnicowanej tematyce. Wrd nich znalazy si prace z matematyki, biologii, geografii, astronomii, meteorologii, socjologii, ekonomii i teorii jzyka. By erudyt i interesowa si wieloma gaziami nauki. Diogenes Laertios podaje, e Demokryt pozostawi 72 dziea o bardzo zrnicowanej tematyce. Wrd nich znalazy si prace z matematyki, biologii, geografii, astronomii, meteorologii, socjologii, ekonomii i teorii jzyka. By erudyt i interesowa si wieloma gaziami nauki. Jednak znany jest przede wszystkim jako jeden z twrcw teorii atomistycznej. Oglny zarys teorii Demokryt przej od Leukipposa, rozwin j i wzbogaci, tworzc zwarty logicznie system filozoficzny materializmu atomistycznego. Jednak znany jest przede wszystkim jako jeden z twrcw teorii atomistycznej. Oglny zarys teorii Demokryt przej od Leukipposa, rozwin j i wzbogaci, tworzc zwarty logicznie system filozoficzny materializmu atomistycznego. Diogenes Laertios, ywoty i pogldy sawnych filozofw Diogenes Laertios, ywoty i pogldy sawnych filozofw

9. DEMOKRYT I ATOMIZM W przeciwiestwie do powszechnego i nieustannego ruchu Heraklita oraz statycznej jednoci Parmenidesa, Demokryt postulowa wzgldn stao rzeczy i realno ruchu. W przeciwiestwie do powszechnego i nieustannego ruchu Heraklita oraz statycznej jednoci Parmenidesa, Demokryt postulowa wzgldn stao rzeczy i realno ruchu. Pogldy jego byy nastpujce: Pocztkiem wszechrzeczy s atomy i prnia. Wszystko inne jest tylko mniemaniem. Istnieje nieskoczenie wiele wiatw, ktre rodz si i gin. Nic nie moe powsta z niebytu ani w niebyt si obrci. Pogldy jego byy nastpujce: Pocztkiem wszechrzeczy s atomy i prnia. Wszystko inne jest tylko mniemaniem. Istnieje nieskoczenie wiele wiatw, ktre rodz si i gin. Nic nie moe powsta z niebytu ani w niebyt si obrci. Atomy s nieskoczenie pod wzgldem wielkoci i iloci, a poruszaj si we wszechwiecie ruchem wirowym; w ten sposb powstaj wszystkie ciaa zoone, jak ogie, woda, powietrze, ziemia; albowiem i one s konglomeratami okrelonych atomw. Atomy dziki swej masywnoci nie podlegaj jakiemukolwiek oddziaywaniu i s niezmienne. Soce i ksiyc skadaj si z atomw gadkich i okrgych, podobnie jak dusza ./Diogenes Laertios/ Atomy s nieskoczenie pod wzgldem wielkoci i iloci, a poruszaj si we wszechwiecie ruchem wirowym; w ten sposb powstaj wszystkie ciaa zoone, jak ogie, woda, powietrze, ziemia; albowiem i one s konglomeratami okrelonych atomw. Atomy dziki swej masywnoci nie podlegaj jakiemukolwiek oddziaywaniu i s niezmienne. Soce i ksiyc skadaj si z atomw gadkich i okrgych, podobnie jak dusza ./Diogenes Laertios/ Diogenes Laertios

10. DEMOKRYT I ATOMIZM [] elementami s penia i prnia ( ), nazywajc jedno bytem, a drugie niebytem; penia i ciaa stae nazywajc jedno bytem, a drugie niebytem; penia i ciaa stae to byt, prnia to niebyt (z tego te wzgldu mwili, e byt nie wicej istnieje ni niebyt, poniewa ciao stae nie bardziej istnieje ni niebyt, poniewa ciao stae nie bardziej istnieje ni prnia); i to byy materialne przyczyny rzeczy /Arystoteles, Metafizyka / [] elementami s penia i prnia ( ), nazywajc jedno bytem, a drugie niebytem; penia i ciaa stae nazywajc jedno bytem, a drugie niebytem; penia i ciaa stae to byt, prnia to niebyt (z tego te wzgldu mwili, e byt nie wicej istnieje ni niebyt, poniewa ciao stae nie bardziej istnieje ni niebyt, poniewa ciao stae nie bardziej istnieje ni prnia); i to byy materialne przyczyny rzeczy /Arystoteles, Metafizyka / Arystoteles

11. DEMOKRYT I ATOMIZM wiat skada si wic z peni i prni. Penia dzieli si na nieskoczon ilo maych czstek, nazwanych atomami. S one wieczne, niepodzielne i pierwotne. Rzeczywisto jest bytem trwaym, wiecznym i niezmiennym, ale Demokryt byt ten dzieli na nieskoczenie wiele bytw. Modele budowy atomu

12. DEMOKRYT I ATOMIZM Demokryt twierdzi, e "nic" istnieje w nie mniejszym stopniu ni "co". Prnia istnieje nie mniej realnie ni ciao, wobec tego naley sdzi, i niebyt istnieje tak samo, jak i byt. Atomy s jednakowe ze wzgldu na tworzywo materialne, rni si natomiast midzy sob ksztatem i wielkoci. Mog by okrge, ostro zakoczone czy haczykowate, mniejsze bd wiksze itp. Rni si te porzdkiem i pooeniem. Arystoteles wyjania to nastpujco: A rni si od N ksztatem, AN od NA ukadem, Z od N pooeniem. Ksztat i wielko jest cech istotn atomw, natomiast porzdek i pooenie s cechami przypadkowymi. Atomy mog tworzy nieskoczenie wiele kombinacji na nieskoczenie wiele sposobw. Wszelkie powstawanie w naturze polega na czeniu si atomw, wszelkie ginicie - na rozdzielaniu. Przedmiot istnieje zatem tak dugo, jak dugo atomy tworzce go pozostaj razem, przestaje istnie, kiedy tylko atomy rozcz si i rozprosz. Schematyczny obraz atomu Schematyczny obraz atomu

13. DEMOKRYT I ATOMIZM Teoria Demokryta jest deterministyczna, nie ma w niej przypadku, wszystko dzieje si z koniecznoci i z jakiej przyczyny. Teoria Demokryta jest deterministyczna, nie ma w niej przypadku, wszystko dzieje si z koniecznoci i z jakiej przyczyny. O przypadku mwi, e jest on nasz niewiedz. O przypadku mwi, e jest on nasz niewiedz. Wszystko dzieje si wskutek koniecznoci, bo ruch wirowy jest przyczyn wszelkiego powstawania rzeczy; to nazywa on koniecznoci. Wszystko dzieje si wskutek koniecznoci, bo ruch wirowy jest przyczyn wszelkiego powstawania rzeczy; to nazywa on koniecznoci. Pytanie o przyczyn powstawania atomw i ich wasnoci nie ma sensu, poniewa s one niezniszczalne i wieczne, nie mog wic mie adnej przyczyny. Pytanie o przyczyn powstawania atomw i ich wasnoci nie ma sensu, poniewa s one niezniszczalne i wieczne, nie mog wic mie adnej przyczyny. Ich cigy ruch jest odwieczny, nie mia nigdy pocztku i nie zosta im nadany przez aden czynnik zewntrzny. Ich cigy ruch jest odwieczny, nie mia nigdy pocztku i nie zosta im nadany przez aden czynnik zewntrzny. Planetarny model budowy atomu

14. DEMOKRYT I ATOMIZM Wszelkie twory przyrody maj swoj przyczyn, jako, e w naturze nic nie dzieje si przypadkowo. We wszechwiecie panuje bowiem okrelony porzdek i wszystkie zjawiska podlegaj cisej koniecznoci Wszelkie twory przyrody maj swoj przyczyn, jako, e w naturze nic nie dzieje si przypadkowo. We wszechwiecie panuje bowiem okrelony porzdek i wszystkie zjawiska podlegaj cisej koniecznoci Demokryt nie odwoywa si do celw, a zjawiska wyjania przyczynami (materialnymi, mechanicznymi). Demokryt nie odwoywa si do celw, a zjawiska wyjania przyczynami (materialnymi, mechanicznymi). Twory przyrody - 250-letnia sosna

15. DEMOKRYT I ATOMIZM Potpiona Dusza , Micha Anio Demokryt nie uznawa duszy jako substancji rnej od materii. Dusza to zesp atomw, ktre dziki maym i idealnie okrgym ksztatom s subtelniejsze i ruchliwsze od innych. Atomy "duchowe" speniaj rne funkcje w narzdach cielesnych - mzg jest siedliskiem myli, serce - gniewu, wtroba - poda. Demokryt nie uznawa duszy jako substancji rnej od materii. Dusza to zesp atomw, ktre dziki maym i idealnie okrgym ksztatom s subtelniejsze i ruchliwsze od innych. Atomy "duchowe" speniaj rne funkcje w narzdach cielesnych - mzg jest siedliskiem myli, serce - gniewu, wtroba - poda. Koncepcja ta umoliwia atomistom tumaczenie rnych zjawisk i procesw zarwno fizycznych, jak i psychicznych. Koncepcja ta umoliwia atomistom tumaczenie rnych zjawisk i procesw zarwno fizycznych, jak i psychicznych.

16. DEMOKRYT I ATOMIZM Idea etyczny Demokryta to "spokj ducha" czyli szczcie. Nie w przyjemnociach zmysowych i nie w bogactwie ley rdo szczcia, lecz w duszy. Idea etyczny Demokryta to "spokj ducha" czyli szczcie. Nie w przyjemnociach zmysowych i nie w bogactwie ley rdo szczcia, lecz w duszy. "Ludzie osigaj szczcie przez powcigliwe zaywanie przyjemnoci i przez umiar w yciu. "Ludzie osigaj szczcie przez powcigliwe zaywanie przyjemnoci i przez umiar w yciu. Brak i nadmiar lubi si zmienia i wywoywa wielkie poruszenia w duszy. A dusze miotajce si od jednej skrajnoci do drugiej nie s ani spokojne, ani szczliwe. A zatem naley kierowa nasz uwag ku rzeczom moliwym, zadowalajc si tym, co jest, nie zajmowa si zbytnio ludmi bdcymi przedmiotem zawici i podziwu, i nie zwraca na nich uwagi. Brak i nadmiar lubi si zmienia i wywoywa wielkie poruszenia w duszy. A dusze miotajce si od jednej skrajnoci do drugiej nie s ani spokojne, ani szczliwe. A zatem naley kierowa nasz uwag ku rzeczom moliwym, zadowalajc si tym, co jest, nie zajmowa si zbytnio ludmi bdcymi przedmiotem zawici i podziwu, i nie zwraca na nich uwagi. Naley raczej kierowa swj wzrok ku tym, ktrzy wiod ycie ndzne, i ywo sobie uwiadamia ich cierpienie po to, aeby twoje pooenie i twoje mienie wydaway ci si imponujce i godne zazdroci, i eby ju nie pragn niczego wicej, i z tego powodu nie cierpia duchowo. Naley raczej kierowa swj wzrok ku tym, ktrzy wiod ycie ndzne, i ywo sobie uwiadamia ich cierpienie po to, aeby twoje pooenie i twoje mienie wydaway ci si imponujce i godne zazdroci, i eby ju nie pragn niczego wicej, i z tego powodu nie cierpia duchowo. Bo kto podziwia bogatych i poczytywanych za szczliwcw przez innych ludzi, i kto stale o nich myli, ten wci bdzie zmuszony do podejmowania nowych wysikw, a posunie si w swym podaniu tak daleko, e popeni jaki czyn nie dajcy si ju naprawi i zakazany przez prawa. Bo kto podziwia bogatych i poczytywanych za szczliwcw przez innych ludzi, i kto stale o nich myli, ten wci bdzie zmuszony do podejmowania nowych wysikw, a posunie si w swym podaniu tak daleko, e popeni jaki czyn nie dajcy si ju naprawi i zakazany przez prawa. Dlatego nie naley poszukiwa takich rzeczy, lecz cieszy si tamtymi i porwnywa swoje ycie z yciem tych ludzi, ktrym si o wiele gorzej powodzi; a zastanawiajc si nad ich cierpieniem naley si poczytywa za szczliwego, e o tyle wanie lepiej si od nich wiedzie i lepiej si yje. Trzymajc si tej zasady bdziesz wid ycie przyjemniejsze i pozbdziesz si wielu afektw w yciu, takich jak zazdro, zawi i nienawi. Dlatego nie naley poszukiwa takich rzeczy, lecz cieszy si tamtymi i porwnywa swoje ycie z yciem tych ludzi, ktrym si o wiele gorzej powodzi; a zastanawiajc si nad ich cierpieniem naley si poczytywa za szczliwego, e o tyle wanie lepiej si od nich wiedzie i lepiej si yje. Trzymajc si tej zasady bdziesz wid ycie przyjemniejsze i pozbdziesz si wielu afektw w yciu, takich jak zazdro, zawi i nienawi.

17. DEMOKRYT I ATOMIZM Zmysy, Teatr A3 w Warszawie Demokryt dokona kategoryzacji poznania na rozumne i zmysowe. Demokryt dokona kategoryzacji poznania na rozumne i zmysowe. Zmysy dostarczaj chaotycznej wiedzy o wiecie zewntrznym. Mechanizm tworzenia si wrae zmysowych opiera si na dziaaniu "podobizn", odrywajcych si z powierzchni rzeczy i przedostajcych si w odpowiednich warunkach do narzdw zmysowych. Zmysy dostarczaj chaotycznej wiedzy o wiecie zewntrznym. Mechanizm tworzenia si wrae zmysowych opiera si na dziaaniu "podobizn", odrywajcych si z powierzchni rzeczy i przedostajcych si w odpowiednich warunkach do narzdw zmysowych. Widzenie powstaje wskutek wpadania do oczu podobizn. Widzenie powstaje wskutek wpadania do oczu podobizn. Mniemaniem sodkie, mniemaniem gorzkie, mniemaniem ciepo, mniemaniem zimno, mniemaniem barwa; prawd atomy i prnia. Mniemaniem sodkie, mniemaniem gorzkie, mniemaniem ciepo, mniemaniem zimno, mniemaniem barwa; prawd atomy i prnia. W rzeczywistoci nie poznajemy niczego pewnego, lecz tylko to co si zmienia zgodnie z usposobieniem naszego ciaa, jak rwnie zgodnie z odpywem i oporem atomw. W rzeczywistoci nie poznajemy niczego pewnego, lecz tylko to co si zmienia zgodnie z usposobieniem naszego ciaa, jak rwnie zgodnie z odpywem i oporem atomw.

18. DEMOKRYT I ATOMIZM Wszelkie informacje jakich dostarczaj nam zmysy, to tylko wycinki rzeczywistoci, interpretowane zgodnie z potrzeb chwili, subiektywn opini itp. Wszelkie informacje jakich dostarczaj nam zmysy, to tylko wycinki rzeczywistoci, interpretowane zgodnie z potrzeb chwili, subiektywn opini itp. Zmysy prowadz do niejednolitych wnioskw. Zmysy prowadz do niejednolitych wnioskw. Tylko rozum, kierowany zasad przyczynowoci, klasyfikuje rzeczy i odkrywa ich wzajemne powizania, dziki czemu prowadzi do niezmiennych, staych prawd. Tylko rozum, kierowany zasad przyczynowoci, klasyfikuje rzeczy i odkrywa ich wzajemne powizania, dziki czemu prowadzi do niezmiennych, staych prawd. Ludzki mzg

19. DEMOKRYT I ATOMIZM Demokryt nie by sceptykiem, racjonalist czy fenomenalist. Zbudowa teori opart na atomistycznej koncepcji wiata, ktra bya prosta i zrozumiaa, doskonale tumaczya wszelkie fakty, zarwno te "materialne", jak i te "duchowe". Demokryt nie by sceptykiem, racjonalist czy fenomenalist. Zbudowa teori opart na atomistycznej koncepcji wiata, ktra bya prosta i zrozumiaa, doskonale tumaczya wszelkie fakty, zarwno te "materialne", jak i te "duchowe". Teoria Demokryta stanowia najbardziej rozbudowany system materialistyczny staroytnoci, powizany z deterministyczn teori poznania, majcy wiele cech racjonalnych. Jego pogldy oparte byy na solidnych zasadach, do ktrych odwoywa si przy rozwizywaniu rnorodnych zagadnie. Argumentacja Demokryta jest zawsze cisa i konsekwentna logicznie, dziki czemu system tworzy zwart i doskona cao. Jego myli wywary duy wpyw na dalszy rozwj myli ludzkiej i doczekay si wielu kontynuatorw. Teoria Demokryta stanowia najbardziej rozbudowany system materialistyczny staroytnoci, powizany z deterministyczn teori poznania, majcy wiele cech racjonalnych. Jego pogldy oparte byy na solidnych zasadach, do ktrych odwoywa si przy rozwizywaniu rnorodnych zagadnie. Argumentacja Demokryta jest zawsze cisa i konsekwentna logicznie, dziki czemu system tworzy zwart i doskona cao. Jego myli wywary duy wpyw na dalszy rozwj myli ludzkiej i doczekay si wielu kontynuatorw. miejcy si Demokryt, G. Petrini

20. BIBLIOGRAFIA BIBLIOGRAFIA Arystoteles, Metafizyka. Arystoteles, Metafizyka. Diogenes Laertios , ywoty i pogldy sawnych filozofw , Warszawa 1982. Diogenes Laertios , ywoty i pogldy sawnych filozofw , Warszawa 1982. Fizyka z astronomi , WSiP, Warszawa 2002. Fizyka z astronomi , WSiP, Warszawa 2002. ojek M., Teksty filozoficzne dla szk rednich , Warszawa 1987. ojek M., Teksty filozoficzne dla szk rednich , Warszawa 1987. Reale G., Historia Filozofii Staroytnej , t. 1, Lublin 2000. Reale G., Historia Filozofii Staroytnej , t. 1, Lublin 2000. Tatarkiewicz W., Historia filozofii , t. 1, Warszawa 2002. Tatarkiewicz W., Historia filozofii , t. 1, Warszawa 2002.